Αρ. Φακ.: Α/Π 11.17.001.100/2017
ΑΠΟΦΑΣΗ
Κλήσεις πολιτικού περιεχομένου
Στο Γραφείο μου έχει υποβληθεί παράπονο εναντίον του κ. Γιώργου Λιλλήκα, Υποψηφίου Πρόεδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας (εφεξής «ο καθ’ού το παράπονο») από άτομο που καταγγέλλει ότι έλαβε κλήση από το επιτελείο του καθ' ού το παράπονο, τόσο στο κινητό της τηλέφωνο, όσο και στο σταθερό της τηλέφωνο, και ότι διαπίστωσε ότι ο καθ' ού το παράπονο γνώριζε επίσης το ονοματεπώνυμο της, ενώ δεν είναι μέλος του κόμματος του και δεν έχει δώσει ποτέ συγκατάθεση στον καθ' ού το παράπονο για να χρησιμοποιήσει τα προσωπικά της δεδομένα.
Γεγονότα
2.1 Η παραπονούμενη αναφέρει τα ακόλουθα:
2.1.1 Στις 6/10/2017 έλαβε κλήση στο κινητό της τηλέφωνο με αριθμό xxxxxxxx, από το επιτελείο του καθ' ού το παράπονο, από τον αριθμό 22003519. Ακολούθως έλαβε κλήση από τον ίδιο αριθμό, στο σταθερό τηλέφωνο της οικίας της, με αριθμό xxxxxxxx. Κατά την κλήση, το άτομο που καλούσε αναφέρθηκε σε αυτήν με το όνομα της, X, ενώ το επίθετο αυτό είναι του συζύγου της και σπάνια το χρησιμοποιεί. Σε ερώτηση της σχετικά με τον τρόπο συλλογής των προσωπικών δεδομένων της, την παρέπεμψαν στην κυρία Νάσια στο Εκλογικό Επιτελείο του καθ' ού το παράπονο.
2.1.2 Κατά την επικοινωνία της με την Κα. Νάσια σχετικά με τον τρόπο συλλογής των προσωπικών της δεδομένων, έλαβε την απάντηση ότι δεν μπορούσαν να γνωρίζουν ποιος είχε δώσει τα στοιχεία της. Ζήτησε να λάβει το έντυπο στο οποίο είχαν καταγραφεί τα στοιχεία της αλλά έλαβε την απάντηση ότι δεν μπορούσαν να της το δώσουν. Στη συνέχεια μίλησε με μια άλλη δικηγόρο του εκλογικού επιτελείου, η οποία της ανέφερε ότι πιθανό να υπέγραψε κάποιος άλλος το έντυπο με τα στοιχεία της.
2.2. Στις 31/10/2017 απέστειλα επιστολή προς τον καθ’ ού το παράπονο με την οποία τον πληροφόρησα σχετικά με το νομικό έρεισμα και σχόλια αναφορικά με τα γεγονότα και το νομικό και ευρύτερο δικαιϊκό πλαίσιο και με βάση τις εξουσίες που μου αποδίδουν οι διατάξεις του περί Επεξεργασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Προστασία του Ατόμου) Νόμου του 2001, Ν.138(Ι)/2001, ως εκάστοτε τροποποιείται, (εφεξής «Νόμος 138(Ι)/2001») και τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 43 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου, Ν,158(Ι)/1999, τον κάλεσα όπως το αργότερο μέχρι την 6η Νοεμβρίου 2017 –
α) Υποβάλει τις θέσεις και / ή τα σχόλιά του αναφορικά με το παράπονο,
β) με πληροφορήσει κατά πόσο κατέχει και άλλα προσωπικά δεδομένα της παραπονούμενης, και σε περίπτωση που η απάντηση είναι θετική, να με πληροφορήσει ποιά άλλα δεδομένα της κατέχει,
γ) μου αποστείλει το έντυπο με βάση το οποίο είχε ληφθεί γραπτώς η συγκατάθεση της παραπονούμενης για λήψη τηλεφωνικών κλήσεων, σύμφωνα με το άρθρο 15 του Νόμου και τις Οδηγίες μου (Αρ.3/2017),
δ) στην περίπτωση που δεν έχει στην κατοχή του έντυπο με βάση το οποίο η παραπονούμενη δήλωσε τη συγκατάθεσή της σχετικά με τη λήψη πολιτικής επικοινωνίας μέσω κλήσεων, να με ενημερώσει σχετικά με τον τρόπο συλλογής και /ή την προέλευση των προσωπικών της δεδομένων, και
ε) σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης των διατάξεων του Νόμου και/ή των σχετικών Οδηγιών μου Αρ. 3/2017, αναφέρει τους λόγους και προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία στο Γραφείο μου για στήριξη των θέσεών του με βάση τους οποίους δεν θα πρέπει να του επιβληθεί οποιαδήποτε από τις διοικητικές κυρώσεις δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 25 του Νόμου.
2.3 Ο καθ' ού το παράπονο με επιστολή του κ. Ανδρέα Αποστόλου, επικεφαλής του Εκλογικού Επιτελείου του καθ' ού το παράπονο, ημερομηνίας 8/11/2017, με πληροφόρησε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
α) έχει τηρήσει τις υποδείξεις της Επιτρόπου για την διαδικασία που αφορά στα γραπτά μηνύματα (STOP SMS) και για την ερώτηση των καλούμενων στην αρχή της κλήσης σχετικά με το κατά πόσο θα μπορούσαν να τους ενοχλήσουν
β) Δεν χρησιμοποιεί αλγόριθμους για δημιουργία αριθμών αλλά προσπαθεί να επικοινωνεί με άτομα που είχε επικοινωνία στις προεδρικές εκλογές του 2013
γ) Με διαβεβαιώνει ότι θα είναι απόλυτα προσεκτικός ώστε να μειώσει στο ελάχιστο τα παράπονα και να συμμορφωθεί με περαιτέρω υποδείξεις μου.
Νομικό έρεισμα
3.1 Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 15(1) και (2) του Νόμου:
«15.- (1) Τα προσωπικά δεδομένα δεν αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας από οποιοδήποτε για λόγους προώθησης, πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών εξ’ αποστάσεως, εκτός αν το υποκείμενο των δεδομένων δηλώσει γραπτώς τη συγκατάθεσή του στον υπεύθυνο επεξεργασίας.
(2) Υπεύθυνος επεξεργασίας που επιθυμεί να προβεί σε επεξεργασία προσωπικών δεδομένων για τους λόγους που αναφέρονται στο εδάφιο (1), μπορεί να χρησιμοποιήσει για το σκοπό λήψης της συγκατάθεσης του υποκειμένου των δεδομένων το ονοματεπώνυμο και τη διεύθυνση του υπό τον όρο ότι τα δεδομένα αυτά έχουν ληφθεί από πηγές προσβάσιμες στο κοινό.».
3.2 Σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη (30) της Οδηγίας 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Οκτωβρίου 1995 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών:
«(30) ότι, για να είναι νόμιμη η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, πρέπει επιπλέον να διενεργείται με τη συναίνεση του προσώπου στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα ή να είναι αναγκαία για τη σύναψη ή την εκτέλεση σύμβασης που δεσμεύει το εν λόγω πρόσωπο ή την εκπλήρωση υποχρέωσης εκ του νόμου ή την εκτέλεση αποστολής δημοσίου συμφέροντος ή έργου εμπίπτοντος στην άσκηση δημόσιας εξουσίας ή ακόμη την πραγμάτωση εννόμου συμφέροντος φυσικού ή νομικού προσώπου, υπό τον όρο ότι δεν προέχουν το συμφέρον ή τα δικαιώματα και οι ελευθερίες του εν λόγω προσώπου · ότι, ειδικότερα, προκείμενου να εξασφαλιστεί η ισορροπία των εν λόγω συμφερόντων παράλληλα με τη διασφάλιση αποτελεσματικού ανταγωνισμού, τα κράτη μέλη μπορούν να προσδιορίζουν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα μπορούν να χρησιμοποιούνται και να ανακοινώνονται σε τρίτους στα πλαίσια νόμιμης συνήθους δραστηριότητας στις επιχειρήσεις ή άλλους οργανισμούς· ότι επίσης μπορούν να προσδιορίζουν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορούν να ανακοινώνονται σε τρίτους τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα για εμπορικούς ή διαφημιστικούς σκοπούς που επιδιώκονται είτε από εμπορικούς φορείς είτε από φιλανθρωπικά σωματεία ή άλλες οργανώσεις ή ενώσεις, λ.χ. πολιτικού χαρακτήρα, με την επιφύλαξη των διατάξεων που επιτρέπουν στα πρόσωπα στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα να αντιταχθούν χωρίς αιτιολόγηση και άνευ δαπάνης στην επεξεργασία των δεδομένων που τα αφορούν».
3.3 Με βάση το άρθρο 23(1)(στ) του Νόμου, η Επίτροπος έχει εξουσία να επιβάλλει τις κατά τα άρθρα 23A και 25 διοικητικές κυρώσεις.
3.4 Βάσει του άρθρου 25 του Νόμου, η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα μπορεί να επιβάλει τις ακόλουθες διοικητικές κυρώσεις:
(α) Προειδοποίηση, με αποκλειστική προθεσμία για άρση της παράβασης,
(β) χρηματική ποινή μέχρι τριάντα χιλιάδες ευρώ (€30,000),
(γ) προσωρινή ανάκληση άδειας,
(δ) οριστική ανάκληση άδειας,
(ε) καταστροφή αρχείου ή διακοπή επεξεργασίας και καταστροφή των σχετικών δεδομένων
Σχόλια αναφορικά με τα γεγονότα και το νομικό και ευρύτερο δικαιϊκό πλαίσιο:
4.1 Τόσο ο ενωσιακός νομοθέτης όσο και ο εθνικός νομοθέτης μερίμνησαν ώστε η δράση των κομμάτων, ως προϊόν του Δημοκρατικού πολιτεύματος να μην είναι απεριόριστη αλλά να σταθμίζεται σε κάθε περίπτωση και να τελεί σε πλήρη αρμονία με τα ατομικά δικαιώματα και τις ανθρώπινες ελευθερίες.
4.2 Για το σκοπό αυτό ταύτισε την πολιτική επικοινωνία, ως αναπόσπαστο κομμάτι της ελεύθερης δράσης των πολιτικών κομμάτων, με τη διαφημιστική επικοινωνία και /ή δραστηριότητα.
4.3 Ομοίως, οι αρχές / προϋποθέσεις για νόμιμη άσκηση διαφημιστικής δραστηριότητας ισχύουν και για κάθε επικοινωνία πολιτικού χαρακτήρα υπαγόμενη στο πλαίσιο προεκλογικής εκστρατείας ή στο πλαίσιο της συνήθους πολιτικής επικοινωνίας.
4.4 Η συγκατάθεση σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 15(1) του Νόμου, οι οποίες αφορούν και ρυθμίζουν μεταξύ άλλων και τις κλήσεις δια ζώσης ή με ανθρώπινη παρέμβαση για λόγους που σχετίζονται με την προώθηση, πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών εξ’ αποστάσεως και mutatis mutandis στο πλαίσιο της πολιτικής επικοινωνίας, θα πρέπει να έχει δηλωθεί γραπτώς.
4.5 Σύμφωνα με τις «Οδηγίες (Αρ. 3/2017) Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα αναφορικά με την πραγματοποίηση πολιτικής επικοινωνίας μέσω τηλεφωνικών κλήσεων «διά ζώσης /με ανθρώπινη παρέμβαση», οι οποίες έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Γραφείου μου στις 13/9/2017 και έχουν κοινοποιηθεί στον καθ’ ού το παράπονο:
Σε όλες τις περιπτώσεις τηλεφωνικών κλήσεων διά ζώσης / με ανθρώπινη παρέμβαση οι εμπλεκόμενοι (υπεύθυνοι επεξεργασίας, μεταξύ άλλων διαφημιζόμενοι υποψήφιοι και πολιτικά κόμματα), προβαίνουν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και /ή μεριμνούν ώστε να διαθέτουν οποτεδήποτε τους ζητηθεί, προς έλεγχο από το Γραφείο μου, τα έντυπα με βάση τα οποία είχαν ληφθεί γραπτώς οι συγκαταθέσεις των κληθέντων προσώπων της πολιτικής επικοινωνίας σε μορφή που να επιτρέπει την ταυτοποίηση των προσώπων, συνήθως των κατόχων των αριθμών τηλεφώνων που έχουν συγκατατεθεί στη λήψη πολιτικής επικοινωνίας διά ζώσης / με ανθρώπινη παρέμβαση.
Συμπεράσματα
5.1 Υπό το φως της ανωτέρω νομικής ανάλυσης και στην απουσία σχετικής απόδειξης εκ μέρους του καθ’ ού το παράπονο, ότι έχει στην κατοχή του επαρκή στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν την λήψη συγκατάθεσης από την παραπονούμενη σχετικά με την επικοινωνία πολιτικού περιεχομένου, έχω καταλήξει ότι υπάρχει παράβαση των διατάξεων του άρθρου 15 του Νόμου 138(Ι)/2001.
5.2 Λαμβάνοντας υπόψη τις διαβεβαιώσεις του καθ’ ού το παράπονο ότι θα είναι απόλυτα προσεκτικός ώστε να μειώσει στο ελάχιστο τα παράπονα και να συμμορφωθεί με περαιτέρω υποδείξεις μου,
αλλά λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι το εν λόγω παράπονο δεν ήταν το πρώτο γραπτό παράπονο που υποβλήθηκε κατά του καθ’ ού το παράπονο γι’ αυτή την προεκλογική περίοδο, αλλά στις 9/10/2017 είχα εκδώσει ακόμη μια Απόφαση κατά του ιδίου καθ’ ού το παράπονο,
αποφάσισα ασκώντας την εξουσία που μου παρέχει το άρθρο 25 του Νόμου, να επιβάλω στον καθ΄ ού το παράπονο τη διοικητική κύρωση της χρηματικής ποινής ύψους €300,00 (τρακοσίων ευρώ).
Ταυτόχρονα καλώ τον καθ' ού το παράπονο όπως διαγράψει όλα τα προσωπικά δεδομένα της παραπονούμενης που κατέχει.
Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαϊδου
Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων
Προσωπικού Χαρακτήρα
4 Δεκεμβρίου 2017