Αρ. Φακ.: Α/Π 11.17.001.103/2017



Στο Γραφείο μου έχει υποβληθεί παράπονο από την κάτοχο του αριθμού xxxxxxxx, εφεξής «η παραπονούμενη», εναντίον του κ. Νικόλα Παπαδόπουλου, Προέδρου ΔΗΚΟ και Υποψήφιου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας (εφεξής «ο καθ’ού το παράπονο»), ότι έλαβε ανεπιθύμητο μήνυμα sms πολιτικού περιεχόμενου και /ή προώθησης της υποψηφιότητάς του καθ’ ού το παράπονο, χωρίς τη συγκατάθεση της και χωρίς να είναι μέλος του κόμματος του καθ' ού το παράπονο.
Γεγονότα

2.1 Η παραπονούμενη κατήγγειλε ότι στις 6/10/2017 έλαβε ανεπιθύμητο μήνυμα sms πολιτικού περιεχόμενου με όνομα αποστολέα «NIKOLAS2018» το οποίο αφορούσε πρόσκληση σε συγκέντρωση στην Λακατάμεια στις 9/10/2017, χωρίς τη συγκατάθεση της και χωρίς να είναι μέλος του κόμματος του καθ’ ού το παράπονο. Σημειώνεται ότι το μήνυμα περιλάμβανε δωρεάν αριθμό με τον οποίο να μπορούσε ο παραλήπτης να ζητήσει να μην λαμβάνει μηνύματα ατελώς.

2.2 Στις 19/10/2017 απέστειλα επιστολή στον καθ' ού το παράπονο, με την οποία τον πληροφόρησα σχετικά με το νομικό έρεισμα και σχόλια αναφορικά με τα γεγονότα και το νομικό και ευρύτερο δικαιϊκό πλαίσιο, και με βάση τις εξουσίες που μου αποδίδουν οι διατάξεις του περί Επεξεργασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Προστασία του Ατόμου) Νόμου του 2001, Ν.138(Ι)/2001, ως εκάστοτε τροποποιείται, (εφεξής «Νόμος 138(Ι)/2001») και τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 43 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου, Ν,158(Ι)/1999, τον κάλεσα όπως το αργότερο μέχρι την 23η Οκτωβρίου 2017:

α) Υποβάλει τις θέσεις και / ή τα σχόλιά του αναφορικά με τα όσα αναφέρει η παραπονούμενη,

β) με ενημερώσει προσκομίζοντας αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τον τρόπο και ακριβή χρόνο με τον οποίο έχει ληφθεί η συγκατάθεση της παραπονούμενης για λήψη μηνυμάτων sms πολιτικού περιεχόμενου σύμφωνα με το άρθρο 106 του περί Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομικών Υπηρεσιών Νόμου του 2004 (Νόμος 112(Ι)/2004), ως εκάστοτε τροποποιείται, εφεξής «Νόμος 112(Ι)/2004»,

γ) στην περίπτωση που δεν έχει στην κατοχή του στοιχεία που να αποδεικνύουν τη λήψη συγκατάθεσης της παραπονούμενης σχετικά με τη λήψη μηνυμάτων sms πολιτικού περιεχόμενου, να με ενημερώσει σχετικά με τον τρόπο συλλογής και /ή την προέλευση του αριθμού τηλεφώνου της, και

δ) σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης των διατάξεων του άρθρου 106 του Νόμου 112(Ι)/2004, αναφέρει τους λόγους και προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία στο Γραφείο μου για στήριξη των θέσεών του, με βάση τους οποίους δεν θα πρέπει να του επιβληθεί οποιαδήποτε από τις διοικητικές κυρώσεις δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 25 του Νόμου 138(Ι)/2001.

2.3 Ο καθ' ού το παράπονο με επιστολή του κ. Γιώργου Σολωμού, διευθυντή Γραφείου Προέδρου του ΔΗΚΟ, ημερομηνίας 23/10/2017, με πληροφόρησε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

α) Ως έχει αναφέρει και σε προηγούμενες επιστολές του, οι αριθμοί τηλεφώνων παράγονται τυχαία από ειδικό λογισμικό πρόγραμμα το οποίο λειτουργεί με συγκεκριμένο αλγόριθμο και παράγει τυχαία τηλεφωνικούς αριθμούς χωρίς ταυτοποίηση του κατόχου,

β) ο εν λόγω αλγόριθμος δεν χρησιμοποιεί οποιαδήποτε στοιχεία τα οποία να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ταυτοποίηση του ατόμου, το οποίο συνδέεται με τον αριθμό τηλεφώνου το οποίο παράγεται και ως εκ τούτου δεν γνωρίζει τα στοιχεία του κατόχου του αριθμού,

γ) δεν τηρείται αρχείο στο οποίο να περιλαμβάνονται ή να καταχωρούνται οι αριθμοί τηλεφώνων,

δ) ο αριθμός της παραπονούμενης έχει προστεθεί σε ειδικό κατάλογο ώστε να μην ξαναπαραχθεί από τον αλγόριθμο.


Νομικό έρεισμα

3.1 Σύμφωνα με την ερμηνεία του όρου προσωπικά δεδομένα, ως αποδίδεται στις διατάξεις του άρθρου 2 του Νόμου του 138(Ι)/2001:

«δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα» ή «δεδομένα» σημαίνει κάθε πληροφορία που αναφέρεται σε υποκείμενο των δεδομένων που βρίσκεται εν ζωή. Δε λογίζονται ως δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα τα στατιστικής φύσεως συγκεντρωτικά στοιχεία, από τα οποία δε δύνανται πλέον να προσδιορισθούν τα υποκείμενα των δεδομένων.».

3.2 Σχετικό είναι το απόσπασμα από τη Γνώμη 4/2007 της Ομάδας Εργασίας του Άρθρου 29 της Οδηγίας 95/46/ΕΚ σχετικά με την έννοια του όρου «δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα»:

«Πρόσωπο του οποίου η ταυτότητα μπορεί να εξακριβωθεί "άμεσα" ή "έμμεσα" υπό την έννοια ότι "η ταυτότητα ενός προσώπου μπορεί να προσδιορισθεί άμεσα από το όνομα ή έμμεσα από έναν αριθμό τηλεφώνου, αριθμό κυκλοφορίας αυτοκινήτου, αριθμό κοινωνικής ασφάλισης, αριθμό διαβατηρίου ή από ένα συνδυασμό σημαντικών κριτηρίων που επιτρέπουν την αναγνώρισή του περιορίζοντας το εύρος της ομάδας στην οποία ανήκει (ηλικία, επάγγελμα, τόπος διαμονής, κλπ.)".

Ακόμη και παρεπόμενες πληροφορίες, όπως «ο άνδρας με το μαύρο κοστούμι», μπορεί να ταυτοποιήσουν κάποιον ανάμεσα στους διαβάτες που στέκονται σε ένα φανάρι κυκλοφορίας στο δρόμο. Έτσι, το αν το άτομο στο οποίο αναφέρονται οι πληροφορίες αναγνωρίζεται ή όχι εξαρτάται από τις εκάστοτε περιστάσεις.».

3.3 Το άρθρο 106 του Νόμου 112(Ι)/2004, αναφέρει τα ακόλουθα:
«106.-(1) Η χρησιμοποίηση αυτόματων συστημάτων κλήσης και επικοινωνίας χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση (συσκευές αυτόματων κλήσεων), τηλεομοιοτυπικών συσκευών (φαξ) ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για σκοπούς απευθείας εμπορικής προώθησης επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση συνδρομητών ή χρηστών, οι οποίοι έχουν δώσει εκ των προτέρων τη συγκατάθεση τους.

(2) Ανεξάρτητα από τις διατάξεις του εδαφίου (1), εάν ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο αποκτά από τους πελάτες του στοιχεία επαφής του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους στο πλαίσιο της πώλησης ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Επεξεργασίας των Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Προστασία του Ατόμου) Νόμου μπορεί να χρησιμοποιεί τα εν λόγω στοιχεία για την απευθείας εμπορική προώθηση των δικών του παρόμοιων προϊόντων ή υπηρεσιών, υπό την προϋπόθεση ότι οι πελάτες του έχουν σαφώς και ευδιάκριτα την ευκαιρία να αντιτάσσονται, δωρεάν και εύκολα, σε αυτή τη χρήση ηλεκτρονικών στοιχείων επαφής, κατά τη στιγμή της συλλογής τους, και τούτο με κάθε μήνυμα, σε περίπτωση που ο χρήστης αρχικά δεν είχε διαφωνήσει με αυτή τη χρήση.»

3.4 Στην αιτιολογική σκέψη 30 του προοιμίου της Οδηγίας 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Οκτωβρίου 1995 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, αναφέρεται ότι στους εμπορικούς ή διαφημιστικούς σκοπούς συμπεριλαμβάνονται οι σκοποί που επιδιώκονται είτε από εμπορικούς φορείς είτε από φιλανθρωπικά σωματεία ή άλλες οργανώσεις ή ενώσεις, λ.χ. πολιτικού χαρακτήρα.

3.5 Με βάση το άρθρο 107 του Νόμου 112(Ι)/2004, η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα έχει εξουσία να επιλαμβάνεται υποθέσεων ή καταγγελιών που αφορούν πιθανές παραβιάσεις, μεταξύ άλλων, του άρθρου 106, ασκώντας τις αρμοδιότητες που της δίνει το άρθρο 23(1) (ε), (στ), (ζ), (η), και (ιβ) του Νόμου 138(Ι)/2001.

3.6 Με βάση το άρθρο 23(1)(στ) του Νόμου 138(Ι)/2001, η Επίτροπος έχει εξουσία να επιβάλλει τις κατά τα άρθρα 23A και 25 διοικητικές κυρώσεις.

3.7 Βάσει του άρθρου 25 του Νόμου 138(Ι)/2001, η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα μπορεί να επιβάλει τις ακόλουθες διοικητικές κυρώσεις:

(α) Προειδοποίηση, με αποκλειστική προθεσμία για άρση της παράβασης,
(β) χρηματική ποινή μέχρι τριάντα χιλιάδες ευρώ (€30,000),
(γ) προσωρινή ανάκληση άδειας,
(δ) οριστική ανάκληση άδειας,
(ε) καταστροφή αρχείου ή διακοπή επεξεργασίας και καταστροφή των σχετικών δεδομένων


Σχόλια αναφορικά με τα γεγονότα και το νομικό και ευρύτερο δικαιϊκό πλαίσιο:

4.1 Τόσο ο ενωσιακός νομοθέτης όσο και ο εθνικός νομοθέτης μερίμνησαν ώστε η δράση των κομμάτων, ως προϊόν του Δημοκρατικού πολιτεύματος να μην είναι απεριόριστη αλλά να σταθμίζεται σε κάθε περίπτωση και να τελεί σε πλήρη αρμονία με τα ατομικά δικαιώματα και τις ανθρώπινες ελευθερίες.

4.2 Για το σκοπό αυτό ταύτισε την πολιτική επικοινωνία, ως αναπόσπαστο κομμάτι της ελεύθερης δράσης των πολιτικών κομμάτων, με τη διαφημιστική επικοινωνία και /ή δραστηριότητα.

4.3 Ομοίως, οι αρχές / προϋποθέσεις για νόμιμη άσκηση διαφημιστικής δραστηριότητας ισχύουν και για κάθε επικοινωνία πολιτικού χαρακτήρα υπαγόμενη στο πλαίσιο προεκλογικής εκστρατείας ή στο πλαίσιο της συνήθους πολιτικής επικοινωνίας.

4.4.1 Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται κατά την πολιτική επικοινωνία αναντίλεκτα προϋποθέτουν τη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων όπως τηλεφωνικών αριθμών, διευθύνσεων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ενώ ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στην επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων που συνιστούν τα δεδομένα που αφορούν στα πολιτικά φρονήματα, για τα οποία ο νομοθέτης είναι ακόμη αυστηρότερος.

4.4.2 Ο αριθμός κινητού τηλεφώνου συνιστά προσωπικό δεδομένο που οδηγεί στον προσδιορισμό της ταυτότητας του προσώπου κατόχου του, εφόσον το εν λόγω άτομο μπορεί να αναγνωριστεί με άμεσο ή έμμεσο τρόπο από τον υπεύθυνο επεξεργασίας ή από τρίτο με εύλογα μέσα, κατά τρόπο που δεν συνιστά υπερβολικό κόστος για τον υπεύθυνο επεξεργασίας ή τρίτο.

4.5 Η δημιουργία καταλόγου αριθμών τηλεφώνων συνιστά αυτοματοποιημένη επεξεργασία σύμφωνα με την έννοια της διάταξης του άρθρου 3 του Νόμου 138(Ι)/2001.

5. Με βάση την ερμηνεία που δίνεται στον όρο «ηλεκτρονικού ταχυδρομείου» στο Νόμο 112(Ι)/2004, σε αυτόν περιλαμβάνονται και τα μηνύματα sms.

6. Η αναφορά σε πελάτες στο εδάφιο (2) του άρθρου 106 του Νόμου 112(Ι)/2004, στις περιπτώσεις πολιτικής επικοινωνίας ισχύει κατ’ αναλογία για τα εγγεγραμμένα μέλη του κόμματος.


Συμπεράσματα

7.1 Υπό το φως της ανωτέρω νομικής ανάλυσης και στην απουσία σχετικής απόδειξης εκ μέρους του καθ’ ού το παράπονο, ότι έχει στην κατοχή του επαρκή στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν την λήψη συγκατάθεσης από την παραπονούμενη σχετικά με την αποστολή μηνύματος πολιτικού περιεχομένου, έχω καταλήξει ότι υπάρχει παράβαση των διατάξεων του άρθρου 106 του Νόμου 112(Ι)/2004.

7.2 Λαμβάνοντας υπόψη :

α) την απουσία απόδειξης λήψης συγκαταθέσεων για την αποστολή μηνύματος και

β) ότι το εν λόγω παράπονο δεν ήταν το πρώτο γραπτό παράπονο που υποβλήθηκε εναντίον του καθ’ ού το παράπονο γι’ αυτή την προεκλογική περίοδο και στις 12/9/2017 είχα απευθύνει αυστηρή προειδοποίηση προς τον καθ΄ού το παράπονο,

αποφάσισα ασκώντας την εξουσία που μου παρέχει το άρθρο 25 του Νόμου 138(Ι)/2001, να επιβάλω στον καθ΄ ού το παράπονο τη διοικητική κύρωση της χρηματικής ποινής ύψους €700,00 (επτακοσίων ευρώ).





Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαϊδου
Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων
Προσωπικού Χαρακτήρα


26 Οκτωβρίου 2017