Α Π Ο Φ Α Σ Η
Λήψη φωτοαντίγραφου διαβατηρίου από την
Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών
1. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2003 εστάλη στον Έντιμο Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως επιστολή από τον Μ.Ζ. στην οποία αναφέρονται ορισμένα γεγονότα που κατ’ ισχυρισμό του συνέβησαν στο Αεροδρόμιο Λάρνακας κατά την επιστροφή του από το εξωτερικό.
Αντίγραφο της πιο πάνω επιστολής απεστάλη και σ’ εμένα.
2. Στην επιστολή γίνεται αναφορά στη συμπεριφορά ανδρών της Υ.ΚΑ.Ν., καθώς και στο ότι, σύμφωνα πάντα με τους ισχυρισμούς του παραπονούμενου, ελήφθη φωτοαντίγραφο του διαβατηρίου του και πληροφορίες για το άτομό του και τους γονείς του, κατά παράβαση του περί Επεξεργασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Προστασία του Ατόμου) Νόμου του 2001, που στο εξής θα αναφέρεται ως Νόμος.
3. Με βάση τις εξουσίες που μου χορηγούνται από το άρθρο 23(ιβ) του Νόμου, προχώρησα στην εξέταση του μέρους του παραπόνου που αναφέρεται στη συλλογή/επεξεργασία προσωπικών δεδομένων.
4. Στις 20 Οκτωβρίου 2003 απέστειλα επιστολή στον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και στον Αρχηγό Αστυνομίας, ζητώντας τις απόψεις τους σε σχέση με τους ισχυρισμούς του παραπονούμενου.
5. Ο Αρχηγός Αστυνομίας με επιστολή του ημερομηνίας 24 Νοεμβρίου 2003 επισύναψε αντίγραφο επιστολής του Υπεύθυνου Υ.ΚΑ.Ν. Λάρνακας, στην οποία γίνεται αναφορά μόνο στις συνθήκες έρευνας, τόσο των αποσκευών όσο και του ίδιου του παραπονούμενου.
Στην δεύτερη επιστολή αναφέρεται ότι μετά τις πιο πάνω έρευνες δεν «ανεβρέθηκε οτιδήποτε ύποπτο».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, στην ίδια επιστολή αναφέρεται ότι ο παραπονούμενος «κρίθηκε ύποπτος για μεταφορά ναρκωτικών με τη μέθοδο του PROFILE, όπως γίνεται σε αρκετά αεροδρόμια της Ευρώπης».
6. Στην επιστολή του της 24ης Νοεμβρίου 2003, ο Αρχηγός Αστυνομίας εκφράζει τη γνώμη ότι «οι ενέργειες των μελών της Υ.ΚΑ.Ν. ήταν καθόλου νόμιμες γιατί έγιναν για σκοπούς πρόληψης, διερεύνησης, διακρίβωσης ποινικών αδικημάτων όπως προβλέπει το άρθρο 12(4) του Νόμου».
7. Με επιστολή του με ημερομηνία 15 Δεκεμβρίου 2003, ο Γενικός Διευθυντή του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως απάντησε στην επιστολή μου της 20ης Οκτωβρίου 2003, εκθέτοντας στην ουσία τις θέσεις του Αρχηγού Αστυνομίας, όπως αυτές περιλαμβάνονται στην επιστολή του υπεύθυνου της Υ.ΚΑ.Ν. Λάρνακας, που αναφέρεται στην παρ. 5.
Επειδή όπως προέκυψε από την σχετική αλληλογραφία, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως δεν είχε άμεση γνώση των γεγονότων, αλλά ενημερώνετο για την υπόθεση από τον Αρχηγό Αστυνομίας, οι επόμενες ενέργειές μου απευθύνονταν μόνο προς τον Αρχηγό Αστυνομίας.
8. Με μεταγενέστερη επιστολή μου προς τον Αρχηγό Αστυνομίας ημερομηνίας 3 Δεκεμβρίου 2003, διευκρίνισα ότι η εξέταση που διενεργούσα αφορούσε το μέρος του παραπόνου που σχετίζετο με τη συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων και όχι τη μέθοδο και τον τρόπο διεξαγωγής της σωματικής και άλλης έρευνας.
Πρόσθετα επίσης ότι η αναφορά στο άρθρο 12(4) του Νόμου ήταν άσχετη με την υπό εξέταση υπόθεση, γιατί το εδάφιο αυτό αφορά την άρση της υποχρέωσης πληροφόρησης των υποκειμένων των δεδομένων.
Με την επιστολή μου αυτή είχα καλέσει τον Αρχηγό Αστυνομίας να υποβάλει τις θέσεις του ή οποιεσδήποτε διευκρινήσεις είτε γραπτώς ή προφορικά.
9. Επειδή δεν είχα οποιαδήποτε απάντηση στην επιστολή μου της 3ης Δεκεμβρίου 2003, στις 7 Ιανουαρίου 2004 απέστειλα δεύτερη επιστολή στον Αρχηγό της Αστυνομίας στην οποία ανάφερα ότι δεδομένου ότι δεν απάντησαν στην επιστολή μου, θεωρούσα ότι δεν είχαν τίποτε να προσθέσουν ή διευκρινίσουν και ότι δεν αμφισβητούσαν τα γεγονότα σχετικά με την συλλογή και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων όπως τα εξέθεσε στην επιστολή του ο παραπονούμενος.
10. Και σε αυτή την επιστολή δεν είχα μέχρι σήμερα οποιαδήποτε απάντηση.
Επειδή θεωρώ ότι δεν δικαιολογείται πλέον οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση στην διεκπεραίωση και συμπλήρωση της εξέτασης του παραπόνου, θα προχωρήσω στην έκδοση της σχετικής Απόφασης.
Δεν εξετάζω το μέρος του παραπόνου του Μ.Ζ. που αναφέρεται στις συνθήκες και τον τρόπο διεξαγωγής σωματικής έρευνας από άνδρες της Υ.ΚΑ.Ν. κατά την επιστροφή του από το εξωτερικό, γιατί αυτό δεν αφορά συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων.
Η εξέταση του παραπόνου περιορίζεται στους ισχυρισμούς που αφορούν τη συλλογή προσωπικών δεδομένων με τη φωτοτύπηση του διαβατηρίου του παραπονούμενου και με την παροχή από αυτό πληροφοριών για τους γονείς του, οι οποίες στη συνέχεια καταγράφηκαν/καταχωρήθηκαν σε αστυνομικό αρχείο, κατά παράβαση του Νόμου.
Κατά την άσκηση των εξουσιών της για καταπολέμηση της εμπορίας, διακίνησης και χρήσης ναρκωτικών η Αστυνομία/Υ.ΚΑ.Ν. έχει εξουσία να ερευνά οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο αφικνείται από το εξωτερικό αν έχει πληροφορίες για πιθανή εμπλοκή του ή στα πλαίσια του συνήθους ελέγχου, ή ελέγχου που γίνεται με τη μέθοδο PROFILE.
Στην υπό εξέταση περίπτωση, μετά από τη διενέργεια σωματικής έρευνας του παραπονούμενου και έρευνα των αποσκευών του κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο Λάρνακας, η Υ.ΚΑ.Ν. αναφέρει, στην επιστολή του υπεύθυνου της στη Λάρνακα, ότι δεν προέκυψε οτιδήποτε ύποπτο.
Αφού έλαβα υπόψη τις βασικές προϋποθέσεις για τη νομιμότητα της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, όπως αυτές εκτίθενται στο άρθρο 4(1) του Νόμου και ιδιαίτερα την παράγραφο (γ), η οποία ορίζει ότι τα δεδομένα που συλλέγονται πρέπει να είναι συναφή, πρόσφορα και όχι περισσότερα από ότι κάθε φορά απαιτείται εν όψει των σκοπών της επεξεργασίας και αφού θεωρώ ως αληθείς τους ισχυρισμούς του παραπονούμενου για τη συλλογή και επεξεργασία τόσο δικών του προσωπικών δεδομένων όσο και τρίτων (των γονιών του), έχω καταλήξει στα εξής:
· Μετά τη διαπίστωση ότι από τα αποτελέσματα της έρευνας του παραπονούμενου δεν προέκυψε τίποτε ύποπτο, η Υ.ΚΑ.Ν. δεν εδικαιολογείτο να φωτοτυπήσει το διαβατήριο του παραπονούμενου και να καταχωρήσει το φωτοαντίγραφό του στα αρχεία τους.· Η ενέργεια της αυτή αποτελεί επεξεργασία προσωπικών δεδομένων περισσότερων από όσα είναι απαραίτητα για την εκπλήρωση του σκοπού της επεξεργασίας, που είναι η συλλογή και καταχώρηση πληροφοριών που αναφέρονται σε πρόσωπα που είναι ύποπτα για την εισαγωγή, διακίνηση και χρήση ναρκωτικών.
· Σε καμία δε περίπτωση δεν είχε η Υ.ΚΑ.Ν. εξουσία να συλλέξει και καταγράψει πληροφορίες που αφορούσαν τους γονείς του παραπονούμενου, δεδομένου ότι η έρευνα είχε διεξαχθεί γιατί ο παραπονούμενος είχε κριθεί ύποπτος για μεταφορά ναρκωτικών.
Και στις δύο περιπτώσεις, η Υ.ΚΑ.Ν. συνέλεξε και επεξεργάστηκε στοιχεία που ήταν υπερβολικά/μη συναφή με τον σκοπό της επεξεργασίας που αναφέρθηκε πιο πάνω, κατά παράβαση του άρθρου 4(1)(γ) του Νόμου.
Γι’ αυτό κρίνω ότι:
(α) Η Αστυνομία/Υ.ΚΑ.Ν. δεν έπρεπε να συλλέξει και επεξεργασθεί προσωπικά δεδομένα του παραπονούμενου γιατί από τις διεξαχθείσες έρευνες δεν προέκυψε ότι αυτός ενέχεται σε παράνομες πράξεις που αφορούν τη διακίνηση, εμπορία και χρήση ναρκωτικών.
Η δε φωτοτύπηση του διαβατηρίου του παραπονούμενου και καταχώρηση του φωτοαντίγραφου σε αρχείο της Αστυνομίας/Υ.ΚΑ.Ν. παραβιάζει το άρθρο 4(1)(γ) του Νόμου.
(β) Η συλλογή και καταχώρηση/επεξεργασία προσωπικών δεδομένων των γονιών του έγινε κατά παράβαση του άρθρου 4(1)(γ) γιατί τα δεδομένα αυτά δεν ήταν συναφή με τον σκοπό της επεξεργασίας, δεδομένου ότι οι οποιεσδήποτε υπόνοιες αναφορικά με τον παραπονούμενο, οι οποίες εν πάση περιπτώσει δεν επαληθεύθηκαν, δεν τους αφορούσαν και οι προσωπικές πληροφορίες που δόθηκαν γι’ αυτούς δεν ήταν ούτε απαραίτητες ούτε συναφείς σε σχέση με τον σκοπό για τον οποίο είχαν συλλεγεί.
Με βάση τα πιο πάνω η Αστυνομία/Υ.ΚΑ.Ν. πρέπει:
· Να μεριμνήσει ώστε να καταστραφούν όσα προσωπικά δεδομένα έχουν συλλεγεί υπό τις συνθήκες που αναφέρονται στις παρ. (α) και (β) και να με πληροφορήσει μέσα σε τρεις εβδομάδες από τη λήψη της παρούσας Απόφασης για τα μέτρα που έλαβε για υλοποίηση των πιο πάνω.
· Η Αστυνομία/Υ.ΚΑ.Ν. να δώσει τις κατάλληλες οδηγίες στα μέλη της για υλοποίηση της απόφασης και συμμόρφωση με το περιεχόμενό της.
Γούλλα Φράγκου
Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων
Προσωπικού Χαρακτήρα.
26 Φεβρουαρίου 2004